เข่งผัก - คติธรรมจากเข่งผัก

หลวงพ่อนิพนธ์ มักพูดเสมอๆ ว่า ท่านมีความสามารถอย่างหนึ่งที่หลายคนอาจไม่รู้ นั่นคือฝีมือในการทำครัว

เหตุที่มา ก็เนื่องจากสมัยบวชเป็นพระ ท่านจะมีหน้าที่ช่วยแม่ชีเมี้ยนในการทำครัว เพื่อเลี้ยงพระในถ้ำกระบอกนั่นเอง

วิชาที่ได้มา จึงมาจากทั้งแม่ชีเมี้ยน และลูกศิษย์ที่บอกกล่าวสูตรให้ แม้บางคนจะหวงสูตรมากไม่ยอมบอกใครเลย แต่ก็ยอมบอกท่าน เป็นเช่นนี้บ่อยๆ

เรื่องราวที่ท่านจดจำและไม่เคยลืมเลือน คือ เรื่องของเข่งผัก อันเป็นเรื่องที่ท่านใช้มาสอนพระและลูกศิษย์ที่รับใช้เสมอๆ เพื่อเป็นสติ

เรื่องนี้เกิดในครัวสมัยถ้ำกระบอกในยุคแรกๆ นั่นเอง หลังจากเริ่มรับคนไข้ยาเสพติด หลวงพ่อนิพนธ์ก็ได้บอกญาติโยมให้มีหน้าที่เพิ่มขึ้นมาอีกอย่างหนึ่ง เพื่อสนับสนุนกิจกรรมดังกล่าวคือ เมื่อมาให้หิ้วหมู หิ้วผัก ติดมือมาด้วย เพราะคนไข้ยาเสพติด เมื่อฟื้นจากอาการแล้ว จะทานจุ วันละห้ามื้อ เพราะร่างกายจะชดเชยสิ่งที่ขาดไปนั่นเอง

วันหนึ่งก็มีชาวไร่ นำผักมาให้เข่งใหญ่ๆ หลายเข่ง ทำให้ใช้ไม่ทัน ผักนั้นจึงเริ่มเน่าเสีย หลวงพ่อนิพนธ์จึงสั่งให้นำไปทิ้งเสีย แต่แม่ชีเมี้ยนได้ห้ามไว้

หลังจากนั้น แม่ชีเมี้ยนก็ได้ใช้มีดเล็กๆ ค่อยๆ ตัดส่วนที่เน่าเสียออกไป ทีละต้น จนหมดเข่งผักใหญ่นั้น เมื่อทำเสร็จ ก็ได้ผักกองโต สามารถทำให้พระฉัน และคนไข้ได้อีกเป็นหม้อใหญ่ๆ

ตั้งแต่นั้นมา สิ่งนี้ได้ถูกนำมาเป็นสติของท่านเสมอมา และนำมาสอนให้พระและลูกศิษย์ได้พิจารณา สิ่งที่ชาวบ้านนำมา ย่อมหวังในผลทานอันนั้น ถ้าเราใช้โดยสุรุ่ยสุร่าย คนที่นำมานั้น เขารอผลทานอยู่ คงไม่มีหวังจะได้ซึ่งผลทานอันนั้นอย่างแน่นอน เพราะความง่ายของเรานั่นเอง

เราท่านจึงเห็นว่า สถานที่นี้ ทำไมสิ่งปลูกสร้างไม่สร้างให้งามตา กลับนำของใช้แล้วมาทำ ดูแล้วปุๆ ปะๆ ไม่น่าดู

ก็ด้วยสิ่งที่เขาให้ดู ไม่ใช่รูปลักษณ์ แต่เป็นรูปรอยของการกระทำ ที่พยายามจะใช้ประโยชน์จากสิ่งที่ผู้คนนำมา ให้มากที่สุด โดยอาศัยปัญญา อันจะทำให้ผลของทานได้ตกแก่ผู้ที่นำมานั่นเอง

พระของพระพุทธเจ้า จึงมีจีวร ปะแล้วปะอีก ดั่งคันนา ของใช้ทุกอย่างจะใช้และเก็บรักษาอย่างดี สิ่งเหล่านี้จะถูกปลูกฝังมาจากแม่ชีเมี้ยนโดยตลอด

ไม่สะสม ชำรุดซ่อม ใช้ให้นานที่สุดเท่าที่จะทำได้ นั่นคืออดีต

แต่ปัจจุบัน ของชมรมคนรักสุขภาพ รูปรอยที่ปรากฎให้เห็น วัสดุสิ่งของเครื่องใช้ ถูกทอดทิ้งเกลื่อนกลาด ไม่ช่วยกันรักษา ซ้ำร้ายอย่างไม่น่าเชื่อ สถานที่นี้กลายเป็นที่ทิ้งขยะไปอีกต่างหาก

สิ่งเล็กๆ น้อยๆ นี้ หลวงพ่อนิพนธ์บอก มักบอกถึงจิตใจ และศรัทธาที่มี จะพูดสักฉันใดก็ไม่เป็นผล เมื่อรูปธรรมของสิ่งของปรากฎ การกระทำปรากฎ มันตรงข้าม

จึงไม่น่าแปลกใจว่า ทำไมบางคนบ่น "มาตั้งนาน ไม่ดีขึ้นเลย" ก็ด้วยเหตุที่ไม่ปรับเปลี่ยนนิสัย ให้ทำตามคำสอนจนเกิดรูปธรรมนั่นเอง

วันใดที่รูปธรรมนี้ปรากฎอีกครั้งดังเช่นในอดีตของถ้ำกระบอก " การทานสมุนไพรจะน้อย และเห็นผลเร็วอย่างน่าอัศจรรย์"

ก็ด้วยเหตุทำอย่างไรได้อย่างนั้น เมื่อเราท่านไม่รักษาของผู้อื่น ผลที่ได้จะมารักษาตัวเราได้ฉันใด

ที่ร้ายกว่านั้นอีก ยังไปหยิบของผู้อื่นอีก .....

คำของแม่ชีเมี้ยน จึงดังก้องในหูเสมอๆ "กรรมนะ กรรม จำให้ดี"