แม่ชีเมี้ยนตรัสว่า พระพุทธเจ้าตรัสรู้ความจริงของธรรมชาติ คือ มนุษย์ประกอบด้วยธาตุทั้งสี่ คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ
การเกิดโรค คือ การเสียสมดุลย์ของธาตุทั้งสี่นั่นเอง
พระพุทธเจ้าจึงบัญญัติ ธรรมหมวดสมุนไพรขึ้น เพื่อใช้ในการปรับธาตุทั้งสี่ ให้เข้าสู่สมดุลย์ อีกครั้ง ทั้งนี้ก็อาศัยกระบวนการธรรมชาติที่มีอยู่ มิได้ละเมิด คือ การกิน และย่อย ของมนุษย์ นั่นเอง
สมุนไพร จึงทำหน้าที่เป็นวัตถุดิบ ทานให้ท้องย่อย และร่างกายจะนำไปเก็บไว้ในยุ้ง ซึ่งมีมากมายในร่างกาย และนำออกไปใช้แก้ไข เฉกเช่นเดียวกับการทานอาหาร และนำไปเสริมสร้างอวัยวะ 32 ของร่างกายนั่นเอง
ดังนั้น หลวงพ่อนิพนธ์ จึงกล่าวว่า การวินิจฉัย เพื่อให้สมุนไพร ก็อาศัยอาการที่ปรากฎ ว่าเนื่องจากขาด หรือ ธาตุใดเสียไป ก็จัดสมุนไพรที่ส่งเสริมธาตุนั้นๆ เข้าไป และปรับสมดุลย์ให้กลับปกติ ร่างกายก็จะทำงานตามปกติได้ จึงไม่มีความจำเป็นต้องมีสมุนไพรเฉพาะโรค แต่ร่างกายจะนำวัตถุดิบจากสมุนไพร และอาหาร ไปสร้างยารักษาโรคได้ด้วยตัวเองอยู่แล้ว เพราะทุกส่วนล้วนแล้วแต่มีกลุ่มเซลล์ที่รับผิดชอบอยู่แล้ว
แต่สิ่งที่แม่ชีเมี้ยน ได้กล่าวเตือน คือ "สมุนไพรเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามธรรมชาติ การทำงานจึงไม่ได้ขึ้นอยู่กับปริมาณที่ทาน แต่ขึ้นอยู่กับจิตใจ พฤติกรรมของผู้ทาน" สิ่งนี้เป็นเคล็ดที่สำคัญ จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้เลยที่จะต้องมีพฤติกกรรมที่ดี และนั่นคือ น้อมนำนิสัยของพระพุทธเจ้ามาปฏิบัตินั่นเอง
การทำเช่นนี้ ดุจดั่งการปลุกเสกเครื่องลาง ของขลัง นั่นเอง ท่านจึงกล่าวว่า ถ้าผลขึ้นอยู่กับการทานเพียงอย่างเดียว ก็คงทำแล้วใส่รถ ไปแจกให้ถึงบ้านเลย ไม่ต้องลำบากมากัน แต่ด้วยเหตุนี้ จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้
คำเตือนของท่านจึงมักกล่าวเสมอว่า ผู้ที่เลี่ยงฮุ้น ยี่นบัตรสมาชิกแล้ว หนีไม่สวดมนต์ ไม่มีพฤติกรรมสอดคล้อง จ้องแต่ทานสมุนไพร อบตัว รับยา เรียกว่า ไม่ซื่อสัตย์กับตนเอง ก็คงยากจะประสพผล
ธรรมธาตุทั้งสี่ คอยผู้ที่นำธรรมของพระพุทธเจ้ามาปฏิบัติ แล้วเขาจะมีฤทธิ์ ในการสังคายนา ร่างกายของผู้นั้น ให้กลับบริสุทธิ์อีกครั้ง เหมือนแรกเกิด
สิ่งที่พิสูจน์ชัด ก็คือ ผู้ปฏิบัติ หรือทำได้ โดยเฉพาะพระของพระพุทธเจ้า หรือ พระของแม่ชีเมี้ยน จะไม่มีผู้ใดตาฟาง หูหนวก เดินหลังค่อม หรือเป็นโรค โดยเด็ดขาด แม้จะอายุมากสักเท่าใดก็ตาม นั่นแหละแสดงถึง บุญบารมีของพระพุทธศาสนา ที่เป็นหนึ่งเดียวในโลกที่แม่ชีเมี้ยนตรัสว่า "กรรมมันกลัวบุญของพระพุทธเจ้า" ไม่กลัวหรอก เจ้าพ่อ เจ้าแม่ ลัทธิ หรือ ยาเคมีใดๆ ทั้งสิ้น