หากบุคคลใด มีพื้นฐานข้อนี้ หรือสร้างพื้นฐานข้อนี้ได้แล้วไซร้ การมาใช้แนวทางเลือกสมุนไพร ย่อมประสพผลอย่างแน่นอน
หลวงพ่อนิพนธ์อรรถาธิบายให้ฟังว่า ด้วยจุดเริ่มนี้เอง จะทำให้ผู้ที่มาใช้ทางเลือกนี้ เห็นคุณค่าในสิ่งที่ตนได้รับ และด้วยแรงแห่งกตัญญูนี้เอง ย่อมต้องเปลี่ยนแปลงตน เรียนรู้ และทำตาม เพื่อให้ผู้ให้ไม่เสียผลเปล่านั่นเอง
ผู้นำจึงเป็นผู้เริ่ม แสดงตนให้เห็น ด้วยความเสียสละ นั่นคือ เหตุผลที่หลวงพ่อนิพนธ์ต้องพยายามดิ้นรน หาสมุนไพรมาให้เราท่านทาน
หากแต่วันหนึ่ง เมื่อผู้ทานเริ่มมีองค์ความรู้ ความเข้าใจ และรู้ผลแห่งการกตัญญู ภาพของการดำรงอยู่ของกิจกรรม ก็จะเปลี่ยนไป เป็นเฉกเช่นเดียวกับเมื่อครั้งพุทธกาล
นั่นคือ ผู้มา จักเป็นผู้นำวัตถุดิบกันมาใส่ในโรงทาน ให้ทั้งตัวเอง และเหลือเป็นทาน แสดงตนเป็นผู้ให้ และด้วยแรงแห่งความกตัญญู ก็พยายามทำตน มีขันติ มานะ อดทนในการทานสมุนไพร มีการลดพฤติกรรมบางสิ่งบางอย่าง และเปลี่ยนมาทำพฤติกรรมที่พระภูมีบัญญัติ นั่นคือ พยายามช่วยตนให้ถึงฝั่ง เพื่อตอบแทนน้ำใจของผู้ทำ รวมเลยไปถึง แม่ชีเมี้ยนผู้นำแนวทางนี้มา และพระภูมี ผู้บัญญัติหนทางนี้ขึ้น
แรงกตัญญู ที่จะไม่ทำให้ผู้ให้ผิดหวัง ก็จักทำให้เกิดปาฏิหารย์ พ้นโรคภัยได้ ไม่ว่าโรคใด ร้างแรงเพียงไหน และผลที่สุด ผู้มีกตัญญู ก็จะกลายมาเป็นเนื้อเดียวกับพระภูมี นั่นคือ คนดี
คนอกตัญญู จึงเป็นหมู่คนที่หลวงพ่อนิพนธ์เรียกหาว่า พวกมากินเล่น กินทิ้ง กินขว้าง เบื่อก็เลิก หากใช้คำให้แรงกว่านั้น ก็เรียกว่า พวกอกตัญญู ไม่รู้คุณ ... คนจำพวกนี้ นอกจากช่วยตนไม่ได้ ยังเป็นพวกที่ต้องหลีกรี้ หนีให้ไกล หากอยู่ในหมู่เรา ก็ต้องทำใจ อุเบกขา สถานเดียว
จุดพลิกผันที่จะทำให้หายโรคหรือไม่ จึงขึ้นอยู่กับพฤติกรรม ความนึกคิด สมุนไพรเป็นเพียงองค์ประกอบ
พูดให้ฟังง่าย นั่นคือ การเกิดและหายของโรค ล้วนมีที่มาคือ อำนาจ โรคเป็นผลจากอำนาจกรรม การหายโรคเป็นผลจากอำนาจธรรม
ด้วยเหตุนี้ หลวงพ่อนิพนธ์จึงมักย้ำว่า ยาเคมี จึงไม่มีทางรักษาโรคได้ อย่างแน่นอน
ยิ่งไปกว่านั้น พฤติกรรมที่อุปโลกว่าเป็นตามธรรมคำสั่งสอนของพระภูมี ที่กลาดเกลื่อนกัน อ้างว่าเป็นบุญ แท้จริงหาใช่ไม่ ดังนั้น เมื่อทำแล้วจึงไม่มีบุญมาเลี้ยงตน จึงไม่แปลก ที่แม้นแต่พระ ก็ยังเป็นโรค ก็เพราะ ทำผิดพุทธบัญญัตินั่นเอง
คำสอนของแม่ชีเมี้ยนที่ทรงตรัสไว้ในอดีตถ้ำกระบอก ที่ทรงยืนยันว่า พระและสาวกของพระภูมี เมื่อปฏิบัติธรรมของพระภูมีแล้ว ไม่มีทางเป็นเช่นนั้นดอก เพราะสัญญลักษณ์ของธรรม คือ ความสุข คนเป็นโรคจะสุขได้อย่างไร ผู้ประพฤติธรรม เป็นผู้มีบุญ แลบุญชนะกรรม ซื้อกรรมได้ โรคจะมาเกาะกินผู้ประพฤติธรรมไม่ได้เป็นอันขาด
และด้วยเอกลักษณ์อันนี้ ทำให้คนทั้งโลกแม้นไม่ชอบที่จะทำหลักของพระภูมี ที่ทำยาก แต่ก็ต้องยอมรับ และเล่าขานต่อกันมาทุกยุคทุกสมัย ส่วนคนที่ทำได้ ก็ไปนิพพานหมดแล้ว ไม่มีมายืนยันให้เห็น
พระของแม่ชีเมี้ยน นับแต่ถ้ำกระบอก มาจนถึงพระของหลวงพ่อนิพนธ์ที่เปิดสำนักอีกครั้งเมื่อปี ๓๐ ส่วนใหญ่ที่มาบวช ล้วนแล้วแต่เป็นพระป่วย ที่มาบวช และหายโรค เป็นเครื่องยืนยัน ในคำตรัสของแม่ชีเมี้ยนได้เป็นอย่างดี
เสียดายก็แต่ ปัจจุบัน หลวงพ่อนิพนธ์ไม่มีเวลาให้ จนต้องตัดภาระในการบวชพระไปก่อน ทำให้ช่องทางคนป่วย ที่จะใช้แนวทางนี้ต้องสะดุดลง หากแต่พระป่วยรุ่นสุดท้าย ที่ใช้แนวทางนี้ ก็ดูได้จากคุณชา หัวหน้าหน่วยสมุนไพร ที่เป็นโรคหัวใจรุนแรง ออกกำลังไม่ได้ หลวงพ่อนิพนธ์ให้บวชและเดินธุดงค์ จนหายโรคหัวใจ ไม่ต้องผ่าตัดใดๆ และสึกออกมาเป็นหัวหน้าแผนกสมุนไพรจนทุกวันนี้
นี่คือจุดตาย ของแนวทางนี้ ... อยากหายแน่นอน ก็เริ่มสร้างตัวกตัญญูขึ้นมาในจิตใจ .... รับรองไม่พลาด
จึงไม่แปลกใจ ว่าทำไมพระภูมีจึงบัญญัติ ธรรมหมวด อุเบกขา ขึ้นมา เพื่อใช้กับคนบางหมู่ ผู้ปฏิบัติ ที่มีใจอยากช่วย จิตใจจะได้ไม่เศร้าหมอง เพราะคนเหล่านั้น ดิบเกิน
