วัตรที่สำคัญประการหนึ่งของถ้ำกระบอก นั่นคือ ธุดงค์
สำคัญไฉน ท่านอาสิชี้ว่า เข้าพรรษาอยู่วัด นั่นเรียนธรรม แต่จะเอามรรคผลนั้นยังไม่ได้ เพราะเหตุมันน้อยหรือไม่มี เมื่อไม่มีเหตุมันจึงหาผลไม่ได้นั่นเอง
การธุดงค์ คือการสอบ นำเอาสิ่งที่เรียนไปทำให้เกิดผล
การมามูลนิธิ ท่านอาสิสอนให้หยุด ลดกิริยา เป็นบุญ ถ้ามองเหตุก็เพียงตนเองนั่นแหละเป็นเหตุ ที่ไม่อยากทำ
ครั้นจะเอาผลเป็นกอบเป็นกำ คงยังไม่ได้เช่นกัน เฉกเช่นเข้าพรรษา โน่นจะเอาผลต้องไปในโลกแห่งตน อยู่ข้างนอกแล้วหยุดได้
เมื่อวันผ่าน แล้วย้อนดูเหตุ ใกล้ตน เอาลอยกระทงนี่แหละ ที่เราท่านฝึกหยุดที่มูลนิธิ มันหยุดความอยาก ความคิด ความเห็น ความจำเป็นของตนลงได้ไหม แล้วถามตนเรามามูลนิธิ เพื่ออะไร “ชีวิต” ที่เราท่านบอกสำคัญที่สุด ก็แล้วทำไมจึงหยุดกิจกรรมอื่นสักปีสองปี มาทำสิ่งทีบอกว่าสำคัญมิได้ ฤาสิ่งเหล่านั้นสำคัญกว่าชีวิต
บทสรุป การฝึกหยุด เจอบททดสอบ ลอยกระทง ใครหยุดมาทำเพื่อชีวิตได้ นั่นแลผลมหาศาลที่ช่วยตนได้ หยุดความอยากไม่ได้เลย ก็จะเอาอะไรไปหยุดกรรม หยุดโรค
ไม่ได้ห้าม ไม่ได้ว่า แต่ก็ทำใจไว้ก่อน ทำอย่างไร ได้อย่างนั้น สิ่งที่เราท่านสู้ ไม่ธรรมดา คือ “กรรม”
หลวงพ่อนิพนธ์ จึงมักพูดว่า ตีงูตีให้ตายในคราเดียว อดเปรี้ยวไว้กินหวาน การหยุดความอยากของตน ใครทำได้ ผลตอบแทนค่ามหาศาล คุ้มแสนคุ้ม ที่สำคัญจะได้อยู่ทำสิ่งที่ชอบไปอีกนาน นี่แหละปราชญ์ เลือกเสียน้อย ไม่ลอยสักสองสามปี ได้ลอยอีกนับสิบปี
นี่แลทำไมจึงสอนให้หยุด หยุดความอยากได้ หยุดกรรมได้ หายโรคนั้นแถมให้
