ประวัติศาสตร์จีนบันทึกการรบตอนหนึ่ง อันเป็นที่มาของคำกล่าวว่า “แม่ทัพบนกระดานหมาก”
อันหมายถึง คนผู้หนึ่งที่รู้กลศึก สามารถโต้ตอบแก้ไขได้อย่างยอดเยี่ยม จนหาผู้ใดเปรียบได้ นั่นคือ บนกระดานหมากล้อมสามารถอ่านทะลุปรุโปร่ง แลมิเคยพ่ายแพ้ผู้ใด หากแต่มิเคยทำการรบแม้นแต่ครั้งเดียว ครั้นถูกแต่งตั้งด้วยคำร่ำลือที่ชมเชยกันทั่วหน้าให้เป็นแม่ทัพใหญ่ กลับกลายเป็นผู้ที่ทำให้อาณาจักรของตนล่มสลาย ด้วยพ่ายศึกยับเยิน
ฉันใดก็ฉันนั้น นี่คือสิ่งที่คนทั้งหลายเดินรอยตามในวันนี้ เรียนรู้ ฟังสรรพสิ่งมากมาย ถามมา ตอบไป ยิ่งกว่าอับดุล ไม่ว่าทางโลก ทางธรรม รู้ไปหมด ถ้าไม่รู้บอกรอเดี๋ยวถามอากู๋ในโทรศัพท์แป๊บ แล้วก็มาตอบเป็นฉากๆ ล้วนแล้วจำมารู้ทั้งสิ้น
แต่ครั้นให้ไปรบจริง ผลที่ปรากฎ นั่นคือ พ่ายศึกยับเยิน ชีวิตต้องเผชิญทุกข์แสนสาหัส ด้วยโรคนี้โรคนั้น บางคนก็ต้องย่อยยับถึงชีวิต ก็มากมาย คำถามคือ แล้วสิ่งที่รู้มา มีประโยชน์อันใด ช่วยตนไม่ได้เลย เพราะไม่ได้รู้ด้วยทำมา
แม่ชีเมี้ยนสอนขันติสงฆ์ของท่านว่า การเรียนรู้ หรือจำเขามารู้ มันเลยไม่รู้ว่าใช้ได้หรือไม่ ศาสนาจึงไม่มีพระไตรปิฏก แต่สอนให้ทำ ชี้ให้พิจารณา เมื่อทำเอง ทำได้ จึงรู้ สิ่งที่รู้จึงเอาไปช่วยตนได้ การไปท่องตำรา เสียเวลาช้าไปเปล่าๆ ต้องเปรียญเก้าประโยค นักธรรมโน่นนี่นั่น ถามสิ ปวดท้องทำอย่างไร แก้ไม่ได้ ปากไปโน่น สอนนิพพาน เต็มบ้านเต็มเมือง
น่าเสียดาย คนทั้งหลายที่มา จะเอาหายโรค หายทุกข์ หลวงพ่อนิพนธ์ก็สอนให้ทำ หลายคนไม่อยากทำ ไม่อยากรู้ จะเอาแต่สมุนไพร ทำให้หายโรค ผลก็คือ บางคนโชคดีได้หายโรค แต่หายแล้วไม่รู้เลย ตนหายด้วยวิธีใด จึงไม่แปลก ในไม่ช้าก็เกิดโรคหวน หรือเป็นโรคอื่น ถ้าทำแล้วรู้ ว่าสิ่งที่ตนทำมีความหมายเช่นไรกับตน เมื่อหาย ก็เหมือนเรียนจบหมอด้วยตนเองทำมา ความรู้ที่ได้มิเพียงช่วยตนช่วยผู้อื่นที่ตนรักก็ได้ด้วย อุปมาพระมาลัยโปรดสัตว์ นั่นเอง
วันนี้ไม่มีหลวงพ่อนิพนธ์มาชี้ให้ทำโน่นนี่นั่นแล้ว จะทำแบบเดิมก็ไม่ได้ จะเอามรรคผล ก็ไม่รู้อันไหนบุญ อันไหนทาน อันไหนกรรมดี เพราะไม่ได้ทำเองมาแต่ต้น ไม่ได้เรียนรู้ในสิ่งที่ตนทำ เขาว่ามาก็ทำ
บทสรุป หลวงพ่อนิพนธ์ชี้ว่า การหายโรค ต้องเอาธรรมนำหน้า สมุนไพรเดินตาม คำถามก็คือ ทำอะไรแล้วเป็นธรรมช่วยตน ทำไมสิ่งที่เขาทำกันทั้งเมือง ดูก็คล้ายกัน บางทีเคร่งกว่าด้วย ทำแล้วไม่ช่วยตน นั่นคือสิ่งที่เรามาเรียน แล้วทำให้รู้ เพื่อหายโรคแล้วจะได้ไม่เป็นอีก ความรู้นี้ช่วยตนได้ก็ช่วยผู้อื่นได้ นี่สิรู้จริง พูดบอกใครก็ไม่กลัวผิดเพราะทำมาเอง รู้จากสิ่งที่ทำจนรู้ ว่าสิ่งใดทำแล้วเป็นผล สิ่งใดทำแล้วเป็นลม มิใช่ไปบอกคนจากเรื่องที่จำเขามา กินนี่สิ ช่วยโรคนี้นั้นได้ ทานนี่สิ เขาว่าดี ไม่รู้ว่าเขานั้นคือใคร เที่ยวบอกเที่ยวสอนชักชวนให้เขาทำ ถ้าผิดเขาถึงกับชีวิตจะปฏิเสธได้อย่างไร ไม่รู้นี่ก็เขาบอกมา เสมือนใบอะไรที่กำลังฮิต ชวนกันกิน บางคนกินจนชาปาก เกิดอาการ รู้หรือไม่มันเป็นใบไม้ที่มีพิษ
ก็ดูเอา บอกสวดมนต์ ตอบว่า ฉันอยู่บ้านสวดทุกวัน สวดเป็นชั่วโมงเลย ไปสวดที่วัดเป็นประจำ มิสงสัยบ้างหรือ ทำไมสวดที่นี่มันช่วยหายโรค ไอ้ที่สวดมาแต่อ้อนแต่ออกมากมาย ยิ่งสวดยิ่งเป็นโรค นี่แลจำเขามา เขาว่าสวดมนต์ดีโน่นนี่นั่น แล้วทำ ผลจึงไม่เกิด ก็แล้วมาสวดที่มูลนิธิ ที่สถานปฏิบัติธรรม ก็ไม่เรียนรู้ว่าสวดแล้วมีผลเพราะอะไร จะสวดให้เกิดผลต้องสวดแบบไหนจึงไม่ต้องแปลกใจ ที่คนส่วนใหญ่เขาจะไปสวดออกพรรษา บอกบุญใหญ่ ทั้งที่สวดมาตั้งแต่เด็ก ยิ่งสวดยิ่งเป็นโรค สวดที่มูลนิธิเขาบอกว่ากระจอก ไม่ได้บุญ ก็แล้วมันมีผลให้คนอื่นหายโรคโดยวิธีใด
ทำตัวเป็นน้ำเต็มแก้ว ไม่เหลือที่ให้น้ำของศาสนาเลย อะไรก็รู้แล้ว รู้มากกว่า ทั้งๆที่สิ่งที่รู้ ช่วยตนไม่ได้ ก็ไม่สงสัย ก็รู้หมด ที่นี่จะไปช่วยอะไรได้ เพราะเปลี่ยนอะไรไม่ได้เลย ไม่ว่าพฤติกรรม ความเห็น ความเชื่อ
มันวิปริตไหม ชวนไปรุมโทรมสาว พากันไปเป็นสิบ หน้าชื่นตาบาน ทำแล้วทำอีก นั่นทำแล้วกรรมรออยู่น่ะ ชวนไปปิดฝาขวดยาเขียว หายากยิ่งกว่างมเข็ม นั่นทำแล้วให้สุขตนน่ะ
แม่ชีเมี้ยนจึงตรัสชี้ว่า ไม่แปลก เมื่อเขาไม่เห็นค่าในสิ่งที่ตนทำ เขาก็ไม่ซึ้ง ไม่ศรัทธา ไม่อยากทำ เขาจะเอาแต่หายโรค ไม่รู้ไม่สนว่านั่นกรรมเราทำมา เจ้ากรรมนายเวรเขารออยู่ แล้วมีอะไรให้เขา ใช้เขา ให้หายโรค มีแต่ลม ไม่มีตัวกระทำใดทำใช้เลย มันจะหายโดยวิธีใด
นี่แลยุค เห็นกงจักรเป็นดอกบัว เห็นดอกบัวเป็นกงจักร ศาสนาทำ ไม่มีใครแล ศาสนาขอ เจริญรุ่งเรือง หายโรคที่ว่าง่ายมันจึงเป็นเรื่องยาก
