แลจุดมุ่งหมายของธรรมคำสอน คือ คนดี ก็จึงเป็นจุดมุ่งหมายของผู้ที่จะมาใช้ธรรมหมวดสมุนไพรเช่นกัน อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
หลวงพ่อนิพนธ์จึงชี้ให้เห็นว่า เมื่อจะมาช่วยตน จะเอาแต่สมุนไพรอย่างเดียว จึงเป็นไปไม่ได้ ไม่มีทางถึงฝั่งฝัน
เพราะถ้าได้ ก็ไม่ต้องทำแบบนี้ให้ลำบาก ทำสมุนไพรแล้วส่งไปตามบ้านเลย คนไข้ไม่ต้องมาให้ลำบาก ๆไม่ดีกว่าหรือ ก็อยากทำแบบนั้นแต่มันไม่ได้
ขาอีกหนึ่งที่ต้องมี ก็คือธรรม ที่ต้องเรียนเพื่อนำๆปปฏิบัติเปลี่ยนตนให้เป็นคนดี มิหนำซ้ำยังต้องทำให้เป็นขาหลักอีกต่างหาก การทานสมุนไพรเพื่อช่วยตน จึงจะสำเร็จ
สิ่งที่เราท่านต้องการ คือ ชีวิต ที่กลับมาเป็นสุข แลสุขที่แท้จริง พระภูมีก็ชี้ว่า คือ กินเป็นสุข นอนเป็นสุข
ชีวิตสุขจึงมีค่ามหาศาล เอาอะไรไปซื้อก็ไม่ได้ มีเงินมหาศาล ก็ซื้อสุขนี้คืนกลับมาไม่ได้ เศรษฐีหรือยาจก จึงต้องตาย แลพบความจริงว่า โลกนี้ไม่มียารักษาโรค อย่างดีมีเงินก็อาจชลอให้ตายช้าหน่อยเท่านั้นเอง
เมื่อแม่ชีเมี้ยน เอาธรรมหมวดสมุนไพรของพระภูมีมา นั่นหมายความว่า ผู้ที่จะมาขอชีวิตที่มีค่ามหาศาลที่สุด ก็ต้องเอาเกณฑ์ของพระภูมี นั่นคือเอาสมบัติที่ตนมี แลมีค่าที่สุดมาแลก
เกณฑ์หรือบัญญัติของพระภูมี จึงเป็นทางสายกลาง ซึ่งไม่ได้หมายถึง ตึงไปหย่อนไป ดั่งในพระไตรปิฏกที่พราหมณ์เขียนแต่อย่างใด
หากแต่ทางสายกลาง หมายถึงสมบัติที่มีค่าที่สุด ที่มนุษย์ทุกตัวตนมี นั่นคือ นิสัยสันดานต่างหาก
ดังนั้น ทุกคนต้องเอาธรรมของพระภูมีไปใช้เป็นบางสิ่งบางอย่าง นั่นคือ ต้องยอมเสียนิสัยตน สายกลางคือ ทุกคนมี ทุกคนทำได้
หลวงพ่อนิพนธ์อรรถาธิบายว่า บุญของพระภูมี บัญญัติไว้ว่า ไม่ใช่สร้างโบลถ์สร้างพระ สร้างวิหาร มิเช่นนั้นคนจนก็ไม่มีโอกาสสร้างบุญ คนรวยก็โกยเอาแต่ฝ่ายเดียว พระโคดมจึงต้องทิ้งวัง แลพบว่า บุญที่แท้เกิดจากการลดนิสัยกรรมของตนนั่นเอง
ด้วยนิสัยแห่งตน มีผลอันมหาศาลแก่สรรพสัตว์ โรคฆ่าชีวิตก็เพียงแต่ผู้เป็นโรค แต่ความโกรธของคนๆเดียว สามารถฆ่าคนคราวเดียวนับล้าน ก็มีให้เห็นในประวัติศาสตร์
ขาธรรม จึงเป็นหลัก ขาสมุนไพรเป็นพี่เลี้ยง ให้โอกาส ในการปฏิบัติ เมื่อปฏิบัติ หรือทำได้ บุญเกิด เหมือนมีเงินบุญ โรคอะไรจะมาเหลือ มีหนี้กรรม เมื่อใช้ย่อมหมดอย่างแน่นอน
อย่าพะวงเลยว่าสิ่งที่ตนเป็นหนักหนาสาหัสเพียงใด หลวงพ่อนิพนธ์สอนเสมอ ให้มองผ่านไป แต่ให้พะวงว่านิสัยสันดานของเราต่างหากที่น่ากลัว เราท่านควรจะเรียนรู้หนทางธรรมที่ถูก แล้วเอามาควบคุมนิสัยสันดานของตน
จึงไม่ต้องสงสัยเลยว่า ทำไมต้องพึ่งตน เพราะใครก็ช่วยแก้นิสัยสันดานของตนไม่ได้ นอกจากตน
การฟื้นฟูตน ถามว่า หายไหม คำตอบจึงรู้แก่ใจตน เพราะหมอที่ช่วยได้มีคนเดียว คือตนของตนนั้นเอง
เมื่อมาต้องเรียนรู้ แล้วทำ การทานสมุนไพรจึงเกิดผล มาแล้วไม่ทำ ไม่มีการลดกิริยาเป็นบางสิ่งบางอย่าง ไม่มีที่เว้น ใช้นิสัยเดิมตลอด ทานสักเท่าไรก็ยากจะประสพผล จึงเป็นที่มาของคำว่า สมุนไพรของพระภูมีที่แม่ชีเมี้ยนนำมา เป็นสมุนไพรมีวิญญาน รับรู้คนทำ รับรู้คนทาน
ทำอย่างไร ได้อย่างนั้น ฉะนั้น หากทานแล้วไม่เกิดผล อย่าโทษอื่นใดเลย ควรจะโทษตนนั้นแล ก็ทำไมผู้อื่น ก็ทานหม้อเดียวกัน แบบเดียวกัน แต่เขารอด
