นั่นคือ ธรรมที่พระภูมีบัญญัติเป็นคำสอนให้ปฏิบัติ อันหมายถึงแนวทางบุญนั้น คือ "บุญบาปเกิดจากมนุษย์และสัตว์"
การกระทำใดก็ตามทีจะมีผลเป็นบุญบาป ย่อมหมายถึง ต้องมีผลกับมนุษย์และสัตว์ นั่นเอง
หลวงพ่อนิพนธ์ ขยายความให้ฟังว่า นั่นหมายความว่า พระภูมี มิได้จำกัดว่า บุญต้องเป็นของเฉพาะผู้นับถือศาสนาพุทธ ไม่จำเป็นต้องนับถือตัวพระภูมีเอง การกระทำก็เป็นบุญบาปได้ ขอเพียงมีผลกับมนุษย์และสัตว์
จึงไม่ต้องแปลกใจว่า ฝรั่งมังค่า คนแอฟริกา หรือที่ใดในโลก ก็สามารถทำบุญบาปได้เช่นกัน
หากแต่ความเจริญของฝรั่ง นั่นเป็นเพราะคนเหล่านั้น เน้นการกระทำหรือให้ความสำคัญกับชีวิตมนุษย์และสัตว์ นั่นเอง จึงเป็นความดีที่ส่งผลให้
ความเจริญศิวิไลซ์ จึงหาใช่ดูจากวัตถุไม่ แต่พิจารณาจากจิตใจการกระทำของหมู่ชนนั้นๆ ว่าให้ค่าแก่เพื่อนมนุษย์และสัตว์อย่างไร
เมืองไทย ที่บอกว่าเจริญในพระพุทธศาสนา มองแล้วน่าอนาถใจนัก ก็สถานที่นี้ เป็นสถานที่สร้างบุญ มีคนทุกข์มากมาย แต่ดูยามเข้าแถว ไม่ว่าจะตอนไหน ยิ่งตอนรับสมุนไพรด้วยแล้ว แก่งแย่ง เบียดเสียด หาน้ำใจแทบไม่ได้เลย ไม่สนคนแก่ คนทุกข์ เอาแต่ตน ดูแต่ตน ... ไม่ว่าหลวงพ่อนิพนธ์จะสอนสักเท่าใด
ฝันของหลวงพ่อนิพนธ์ ที่จะเห็นความเกื้อกูล เอื้ออาทรในหมู่คนไข้กันเอง หรือหมู่คนทุกข์ด้วยกัน ยังยากยิ่ง ไม่ต้องพูดถึงคนข้างนอก
หัวอกของครูบาอาจารย์ และแม่ชีเมี้ยน ที่มองภาพอย่างนี้ทุกเมื่อเชื่อวัน จะทานได้สักแค่ไหน วันหนึ่งก็ต้องยอมแพ้ ยอมรับความจริง ว่าคนไทยมันด้าน สอนไม่ได้แล้ว
ภาพที่ครูบาอาจารย์ฝันให้เป็น คือ ความสงบ ความเอื้ออาทร ไม่ต้องอาศัยเจ้าหน้าที่มาบอกกล่าว ทุกคนรู้หน้าที่ คุมสติ คุมใจของตน ... อาจเป็นเพียงได้แค่ฝัน
คำของแม่ชีเมี้ยนที่หลวงพ่อนิพนธ์ยกมาให้คิด เมื่อครั้งถ้ำกระบอก ย้อนเตือนความจริง ในครั้งที่หลวงพ่อนิพนธ์สมัยนั้น เดินยิ้มมาหลังจากเทศน์สอนลูกศิษย์ที่มากันมากมาย ด้วยความภาคภูมิใจ หากแต่แม่ชีเมี้ยนตรัสว่า "ฉันไม่เห็นคนสักคน เห็นแต่ควาย" จนหลวงพ่อนิพนธ์ต้องอดถามไม่ได้ว่า เพราะเหตุใด คำตอบที่ได้รับกลับมา ก็คือ "ก็ไม่เห็นว่าคนเหล่านั้นฟัง แล้วจะเอาไปปฏิบัติสักคนนั่นเอง"
เห็นคนไข้ ยามนี้ พฤติกรรมเยี่ยงนี้ ทำให้เราอดสะท้อน นึกถึงใจครูบาอาจารย์ไม่ได้ ว่า ท่านช่างมีน้ำอดน้ำทนยิ่งนัก ภาพอย่างนี้มันสะท้อน ว่า สิ่งที่สอน แทบจะเรียกได้ว่าสูญเปล่า ...
คำที่หลวงพ่อนิพนธ์เตือนสติเสมอ พวกท่านแสวงหาบุญ ... ที่นี่คือแหล่งรวมคนทุกข์ ... เราท่านไปมองที่ใด
ฤาบุญของท่าน ต้องทำกับพระ กับโบสถ์ กับศาลา
แล้วไปบอกฝรั่ง ที่เขายืนเข้าแถว เอื้อเฟื้อคนแก่ ... ว่าคนเหล่านั้นหาบุญไม่ ...
