เมื่อพระพุทธเจ้าตรัสรู้ ย่อมเห็นเหตุแห่งที่มาของกรรม นั่นคือ องค์สาม อันได้แก่ กาย วาจา ใจ
ดังนั้น เหตุแห่งอุปสรรคใหญ่ที่วิธีการทั่วไปใช้เพื่อการรักษาโรค ก็ติดอยู่ที่กายเท่านั้น ไม่เกินเลยไปถึง ใจเลย
ผลของการกระทำ จึงอุปมาไม้ซีกไปงัดไม้ซุง ซึ่งเป็นไปไม่ได้ จะใช้ได้ก็แต่เมื่อเป็นกรรมผ่าน ไม่ใช่โรคตาย
การมาสถานที่นี้ จึงมีความจำเป็นต้องฟัง เพราะสิ่งที่ฟัง นั่นคือเหตุและผล ที่พระพุทธเจ้าตรัส หาใช่ของหลวงพ่อนิพนธ์ไม่ เมื่อฟังแล้ว พิจารณาแล้ว เห็นความจริง เห็นความเป็นไปได้ นั่นคือ ประกายเริ่มเกิดหนทางในใจ อันนำมาซึ่งศรัทธาในเหตุและผล แลในพระพุทธเจ้า
ความจริงที่ได้ยินได้ฟังกันมากหลาย แต่ไม่รู้ที่มาที่ไป นั่นคือ "ใจเป็นนาย กายเป็นบ่าว"
หลวงพ่อนิพนธืจึงชี้ให้เห็นว่า การฟื้นฟูตน ด้วยหลักของพระภูมี จึงเริ่มที่ใจ จากการฟัง เมื่อจิตผ่อนคลาย ความศรัทธาเกิด ก็จักมีพฤติกรรม ปรับตนให้วิญญาณของตนสูงขึ้น
จากไม่เคยให้สุขใคร ก็มามีสติที่พยายามจะให้สุขแก่ผู้อื่น จากคนโกรธง่าย ก็จะลดน้อยถอยลง
สิ่งนี้คือการเริ่มต้นทำวิญญาณให้สูง เมื่อใจสูง กายก็จะสูงตาม ด้วยเคล็ดของพระพุทธเจ้าที่รู้ทันกรรม เป็นโรคเป็นบริวารกรรม มาเพื่อทำให้เป็นทุกข์ แต่เมื่อใจสูง รู้เหตุและผล ใจก็ไม่เป็นทุกข์ ทุกข์จึงหยุดที่กาย ทำอะไรใจไม่ได้ เมื่อยอมใช้ มันก็ต้องหมด นั่นจึงเห็นหนทางชนะอย่างแน่นอน
ขณะที่วิญญาณเริ่มสูง ก็ปิดช่องกรรม อันเนื่องจากวาจา มาเป็นกล่าวมนต์ ของพระภูมี แทนการกล่าวร้ายผู้อื่นทางวาจา รักษาความสงบ อันเมื่อเหตุมากระทบ ฝึกเป็นสติ จนควบคุมวาจาได้ นั่นหมายความว่า ศึก ๓ ด้าน ที่ร่วมกันสร้างหรือเป็นเหตุแก่กรรม ก็จะกลายมาเป็นพวกสร้างบุญเสียแล้ว ๒ ส่วน เหลือศึกหน้าเดียวคือ กายที่รอวันฟื้น มีกำลังแล้วมาสร้างบุญ
บทสรุปที่หลวงพ่อนิพนธ์ชี้ให้เห็นว่า ทำไมต้องฟัง ทำไมต้องสงบ ทำไมต้องสวดมนต์ ไม่มีในหลักสูตรของที่อื่นที่ใดในโลกในการช่วยตน ให้ต้องทำอย่างนี้ ... ก็เพราะไม่มีใครรู้เรื่องบุญของพระพุทธเจ้านั่นเอง แม้นแต่ตัวของหลวงพ่อนิพนธ์เอง หากแม่ชีเมี้ยนไม่นำมาสอน ก็ไม่มีทางรู้เช่นกัน
การฟื้นฟูตน หรือช่วยตน ด้วยการเน้นที่กายเพียงอย่างเดียว จึงไม่มีวันประสพผล ... เพราะเรื่องที่ทำ หาใช่การรักษาโรค แต่เป็นเรื่องของความปลอดภัยของวิญญานต่างหาก การหายโรคหนึ่ง แต่วิญญาณยังต่ำอยู่ ก็จึงต้องประสพเคราะห์กรรม ไปตายด้วยเหตุอื่น ผลสำเร็จที่พระพุทธเจ้าให้ธรรมหมวดสมุนไพร หรือลาภอันประเสริฐนี้ หมายถึงลาภของวิญญาณ ที่เมื่อทำแล้วปลอดภัยทั้งจากการตายห่าและตายโหง ... ดังนั้น หากจะประสพผล ต้องเรียนรู้แล้วทำวิญญาณให้สูงก่อนเป็นอันดับแรก ซึ่งไม่มีในตำราแพทย์ใดๆ ในโลกรู้และเขียนสอนไว้อย่างแน่แท้ นอกจากคำสอนของพระพุทธเจ้า จึงไม่น่าแปลกว่า ทำไมสถานที่นี้จึงมีคนหายโรค ถึงไม่ทั้งหมด ก็มีให้เห็นมากมาย ... ขึ้นอยู่กับว่า ใครทำ ใครได้
