หลวงพ่อนิพนธ์ชี้ให้พิจารณาผู้คนที่หลั่งไหลมานับแต่ถ้ำกระบอก จะหาคนดีมีสุขเวียนว่ายเข้ามานั้นยากยิ่ง คนที่มาล้วนแบกความทุกข์ ของตนและครอบครัว มาด้วยกันทั้งสิ้น โดยเฉพาะคนป่วยยาเสพติด ที่มิเพียงให้ทุกข์แก่ตน หากแต่พ่อแม่ญาติที่พามาล้วนเป็นทุกข์
คนรุ่นเก่าท่านหนึ่งเล่าให้ฟัง ว่าตนครั้งไปถ้ำกระบอก ก็นับว่าเป็นคนนึงที่สร้างทุกข์ให้แก่พ่อแม่มหาศาล เรียกว่าจัดเต็ม ทั้งเล่นยา การพนัน ทุกสิ่งอย่าง แม่ร้องไห้แล้วร้องอีกนับครั้งไม่ถ้วน ครั้นวาสนาพามาเจอแม่ชีเมี้ยน รักษาตนจนหาย ก็มีโอกาสได้บวช ได้รับใช้ใกล้ชิด ได้ฟังคำสอน กลับตัวกลับใจ เป็นคนดี แลตนก็กลายเป็นสื่อให้พ่อแม่ได้เวียนว่าย มาหาศาสนา รวมทั้งพี่น้อง ด้วยต้องมาใส่บาตรตนนั่นเอง
ท่านอาสิจึงชี้ให้เห็นว่า ทุกข์ที่เกิด กลายเป็นคุณ เป็นสื่อให้มาเจอสิ่งดีๆ ต้องขอบคุณอีกต่างหาก
สิ่งสำคัญประการหนึ่ง หลวงพ่อนิพนธ์ชี้ให้เห็น ในการสร้าง บุญ ทาน นั่นคือ ต้องดูผล จึงอุปมาให้ฟัง น้ำแก้วนึง ให้แก่คนกลางทะเลทรายย่อมมีค่ามหาศาล นั่นหมายถึง ชีวิต แต่น้ำแก้วเดียวกันส่งให้คนในเมือง อาจเททิ้ง แลตำหนิว่า ไม่สะอาดบ้าง ภาชนะไม่น่าใช้บ้าง เพราะเขามีเหลือเฟือ และมีสิ่งอื่นเลือก ผลของน้ำที่ให้ก็ด้อยค่า
พระพุทธทุกพระองค์ จึงไม่สร้างโบสถ์ สร้างวัดใหญ่โต เพราะหาประโยชน์ได้น้อย แต่สร้างโรงทาน ไม่ว่าอาหาร หรือสมุนไพร ช่วยคนทุกข์ ด้วยแผ่นดินของท่านเป็นที่รวมของคนทุกข์ จึงไม่แปลก ผู้ใดมาร่วมมาทำ ผลจึงมหาศาล หลวงพ่อนิพนธ์ชี้ว่า คนให้อาจถูกหวยเบอร์ใหญ่ ถ้าคนที่ทุกข์นั้น ที่ตนช่วย มีจิตอยากบวชและทำตนได้
บทสรุป ทุกข์พามาเจอศาสนา นับว่าเจอขุมทรัพย์ แต่น่าเสียดาย คนส่วนใหญ่เอาแต่สุขสังขาร หรือสุขเฉพาะหน้า คือหายโรค ทั้งนี้ทั้งนั้น หลวงพ่อนิพนธ์ชี้ว่า เพราะเขาไม่เชื่อ ว่ากรรมมีจริง ตัวกระทำมีจริง ธรรมจึงไร้ค่า ทำไปก็ไม่รู้ ว่าตนพ้นโรคโดยวิธีใด จึงไม่แปลก ที่กลับไปก็จะทำพฤติกรรมเดิมที่ตนชอบ ที่สร้างทุกข์ในวันนี้ อันหมายความว่า ในไม่ช้า ทุกข์ก็จะหวนคืนมาอีก คือ หายโรคนี้ ก็ไปเป็นโรคใหม่
เมื่อไม่เชื่อกรรม ไม่เชื่อตัวกระทำมีจริง เขาจีงไม่เชื่อว่า มะกรูด มะพร้าว ลูกนึง ช่วยตนได้ ไม่เชื่อว่าขวดน้ำใบหนึ่ง หายโรค ได้ ด้วยเขาคิดว่าจะสร้างแต่บุญใหญ่
ตัวแปรของ บุญทานและบาป ไม่เชื่อหรือ อยู่ที่คน ที่สัตว์นั่นแหละ ไม่ใช่วัตถุ
