แม่ชีเมี้ยนชี้ให้เห็นว่าพระภูมีค้นพบสัจธรรมความจริง คือ “ตัวกระทำไม่ตาย มีผลตอบแทน รอเราอยู่วันข้างหน้า”
หลวงพ่อนิพนธ์อธิบายให้ฟังว่า สิ่งที่คนทั้งหลายทำล้วนต้องมีผลตอบแทน แม้นจะบอกว่าให้ฟรี แต่ผู้รับก็เป็นหนี้ แก่ผู้ให้ จะหนี้แบบไหนก็ตามแต่ต้องจ่ายคืนในวันหน้าแน่นอน
ศาสนาของพระภูมี จึงเรียกว่า “ศาสนาหมูไปไก่มา” นั่นคือสมุนไพรแลธรมคำสอนที่ให้มาฟรีนั้น เสมือนยื่นหมูมา ต้องมีผลตอบแทนคืนกลับไปอย่างแน่นอนนั่นเอง
แล้วไก่ที่ศาสนาอยากได้คืออะไร พระภูมีอยากให้เราท่านใส่อะไรในบาตร เงินหรือ ท่านก็ไม่รับ วัตถุสิ่งของท่านก็ไม่เอา ลาภยศสรรเสริญท่านก็ตัดทิ้งไม่ต้องการ มีเพียงสิ่งเดียวที่ทุกคนมีและท่านอยากได้ คือนิสัยกรรม ที่ให้ทุกข์แก่ผู้อื่นเป็นอุปนิสัย แล้วมันก็ย้อนมาให้ทุกข์เราท่านในวันนี้นั่นเอง
หลวงพ่อนิพนธ์จึงมักสอนเสมอว่า กระไดของศาสนาจึงต้องเริ่มที่ความกตัญญูรู้คุณ ได้หมูมา ก็เอาไก่คือนิสัยกรรมไปแลกนิสัยธรรมมา เพราะศาสนาจะได้ชื่อว่าช่วยคนดีมีธรรม ที่หลงผิดมีความคิดความเชื่อผิดการกระทำจึงผิดผลผิดจึงเกิด ได้เป็นคนดีสมใจ มีนิสัยธรรมมีสุขภาพที่ดีเป็นของแถม
ก็ถ้าเราท่านทานสมุนไพรฟังคำสอนแล้วไม่เปลี่ยน ก็ทำให้ศาสนามัวหมอง กลายเป็นทำลายผู้มีคุณ เพราะช่วยโจรให้กลับไปทำลายผู้อื่นอีก หลวงพ่อนิพนธ์ก็กล่าวว่าคนทั้งหลายทั้งปวงก็จะฟ้องฟ้าดินว่า ทำไมไปช่วยโจร มันเป็นโรคหมดแรงทำลายใครไม่ได้แล้ว ท่านช่วยให้กลับมาทำลายให้ทุกข์พวกฉันทำไม
บทสรุป หลวงพ่อนิพนธ์จึงชี้ว่า ใครฟัง พิจารณา เชื่อแล้วทำตาม เปลียนความคิด นิสัยตนบางสิ่งบางอย่าง ต่างก็ไม่เป็นหนี้ เราท่านได้หายโรค ศาสนาได้คนดี สมใจทั้งสองฝ่าย แต่ถ้ามาทำตนเป็นชูชก จะเอาแต่ถ่ายเดียว หนี้จากหยาดเหงื่อผู้อื่นยิ่งมาพอกพูนตน ท้ายสุดชะตากรรมก็ลงเอยไม่ต่างกับชูชก ที่คิดว่ามาทำตนเหนือ ทำตนฉลาด นั่งสบายนอนสบาย แท้จริงแล้วนั่นพฤติกรรมของคนโง่ ด้วยท้ายสุดเสียทั้งชีวิต เสียทั้งนิสัย แถมยังถูกถีบให้ไกลศาสนา สร้างทุกขเวทนาแก่ตนในภพหน้าไม่รู้จะได้เวียนมาเจออีกเมื่อไหร่ หลวงพ่อนิพนธ์ชี้ว่า ดูรุ่นพี่ที่ทำแบบนี้ไว้ โน่นพวกอาฟริกา กินลำบาก นอนลำบาก ไม่มีศาสนา
ของฟรีไม่มีในโลก จะไปเอา สืบให้ดี คนทำเขาหวังอะไร มีให้เขาไหม ใช้หนี้เท่าไหร่ถึงจะหมด นี่แลที่มาความยิ่งใหญ่ของศาสนาพระภูมี คือทำให้ ให้ด้วยไม่หวังสิ่งใดตอบแทน นอกจากอยากให้ผู้รับเป็นคนดี มีธรรมนำตน เท่านั้นเองด้วยปรารถนาจะให้ผู้รับมีสุขอย่างแท้จริง แลผลสุขก็จะย้อนมายังผู้ให้
ยิ่งความสมบูรณ์ของการให้ ใส่เจตนาและพฤติกรรมมากเท่าไหร่ ผลก็ยิ่งทวีคูณ เฉกเช่นบิดามารดาให้บุตร ยังยิ่งใหญ่ทั้งที่นั่นมันคล้องกรรมกันมา แล้วถ้าเราท่านให้ กับใครก็ไม่รู้ ไม่เคยเห็นหน้า แต่ปลูกมะกรูดมะนาว ดูแลอย่างดี ผลออกเอามาทำสมุนไพรให้คนเหล่านั้นกิน ใครไม่รู้ พ่อแม่่ก็ไม่ใช่ ผลจะมหาศาลเพียงใด นี่แลสิ่งที่พระพุทธเจ้าทำเป็นตัวอย่าง ให้เราเดินตาม ไปแสวงหาโมกขธรรม ที่วิเศษสุดแล้วมาโปรด มาให้แก่ใครก็ไม่รู้ที่อยากได้ เทียบกับคนที่บอกรักครอบครัวดีต่อญาติมิตร ช่วยเหลือทุกสิ่งอย่าง เวลาเจ็บ เวลาทุกข์ โรคมาเกิดกับตน สิ่งที่ทำช่วยตนไม่ได้เลย เพราะนั่นมันคู่คล้องกรรม
แม่ชีเมี้ยน จึงชี้ให้เห็น อยากมีสุข ไม่ใช่หาสุข ให้ตนแล้วจึงสุข โน่นพระภูมีทำให้ดู “ให้สุขแก่เขา สุขนั้นถึงตัว”
